Update 18 IAEA - Oekraïne
Oekraïne heeft Atoomagentschap IAEA meegedeeld dat technici zijn begonnen met de reparatie van beschadigde elektriciteitsleidingen in een poging om de externe elektriciteitsvoorziening van het terrein van de door Rusland gecontroleerde kerncentrale van Tsjernobyl te herstellen. Die was eerder in de week volledig onderbroken, zei directeur-generaal Rafael Mariano Grossi vandaag.
Volgens de Oekraïense autoriteit is men er in de avond van 10 maart in geslaagd een deel van de centrale te herstellen, maar is de externe elektrische stroom nog steeds uitgevallen, wat erop wijst dat er op andere plaatsen nog steeds schade is. De herstelwerkzaamheden zullen worden voortgezet ondanks de moeilijke situatie buiten de kerncentrale, voegden zij eraan toe. Sinds 9 maart leveren nooddieselgeneratoren noodstroom aan de centrale en de toezichthouder heeft gemeld dat extra brandstof aan de centrale is geleverd. Het blijft echter belangrijk dat de elektriciteitsleidingen zo snel mogelijk worden hersteld. De problemen bij het beheer van de kerncentrale van Tsjernobyl worden nog verergerd doordat de toezichthouder op 10 maart de communicatie met de centrale is kwijtgeraakt. Als gevolg daarvan kan zij de IAEA geen informatie verstrekken over de radiologische controle in de installatie. Desondanks bleef de toezichthouder informatie over de situatie ter plaatse ontvangen via het hogere management van de centrale buiten de locatie.
Geen kritieke gevolgen
Zoals gemeld in Update 17 van de IAEA, drijven dieselgeneratoren de systemen aan die belangrijk zijn voor de veiligheid, waaronder die voor verbruikte splijtstof en waterbeheersing en chemische waterbehandeling, aldus de toezichthouder. Die zei ook dat de exploitant niet in staat was sommige functies, zoals stralingsmonitoring, ventilatiesystemen en normale verlichting, in stand te houden. Niettemin heeft, zoals eerder gemeld, de afsluiting van het net geen kritieke gevolgen voor de essentiële veiligheidsfuncties op de locatie, waar verschillende faciliteiten voor het beheer van radioactief afval zijn gevestigd, aangezien het volume koelwater in de faciliteit voor verbruikte splijtstof voldoende is om de warmteafvoer in stand te houden zonder toevoer van elektriciteit. Het personeel van de kerncentrale van Tsjernobyl wordt echter geconfronteerd met steeds moeilijkere omstandigheden. De 211 technische personeelsleden en bewakers leven in feite al meer dan twee weken op de site, aldus de toezichthouder, die ook zijn bezorgdheid uitsprak over de beschikbaarheid van voedselreserves. Elders in Oekraïne is de situatie met betrekking tot de stroomvoorziening in de kerncentrale van Zaporizja ongewijzigd gebleven ten opzichte van de situatie die in eerdere updates is gemeld. De site heeft vier hoogspanningslijnen (750 kV) buiten de site plus een extra lijn die stand-by staat. Twee van de vier zijn beschadigd. De exploitant heeft IAEA meegedeeld dat in de externe elektriciteitsbehoeften van de kerncentrale kan worden voorzien met één beschikbare elektriciteitsleiding. Bovendien zijn dieselgeneratoren klaar en operationeel om back-upstroom te leveren. In dezelfde kerncentrale wordt gewerkt aan het opsporen en verwijderen van niet-ontplofte munitie die is aangetroffen in het beschadigde opleidingscentrum en op andere plaatsen. Dit na de gebeurtenissen daar op 4 maart, toen Russische troepen de controle over Oekraïnes grootste kerncentrale met zes reactoren overnamen, aldus de toezichthouder. Het personeel dat de centrale bedient, rouleert volgens het gebruikelijke schema, zonder inmenging in hun dagelijkse activiteiten, aldus de toezichthouder. De aanwezigheid van buitenlandse troepen in het gebied tast echter het arbeidsmoraal aan en veroorzaakt druk, voegde hij eraan toe.
Onderzoeksfaciliteit
De toezichthouder houdt contact met de centrale, maar de IAEA ondervindt zelf moeilijkheden om de directie van de kerncentrale van Zaporizja te bereiken. In de stad Kharkiv heeft een nieuwe nucleaire onderzoeksfaciliteit, die ook al eerder was getroffen, extra schade opgelopen, aldus de toezichthouder. Deze faciliteit wordt gebruikt voor onderzoek en ontwikkeling en de productie van radio-isotopen voor medische en industriële toepassingen. Omdat het nucleair materiaal subkritisch is en de inventaris van radioactief materiaal zeer laag, heeft IAEA geoordeeld dat de schade geen stralingsgevolgen zou hebben gehad. Niettemin heeft IAEA nogmaals gewezen op de risico's waarmee de nucleaire installaties van Oekraïne tijdens het gewapende conflict worden geconfronteerd. En een initiatief van directeur-generaal Grossi om de nucleaire veiligheid en beveiliging in het land te waarborgen, is hiermee nog dringender is geworden.
Over de status van de operationele kerncentrales van Oekraïne, verklaarde de toezichthouder dat 8 van de 15 reactoren van het land nog steeds in bedrijf zijn, waaronder twee in de kerncentrale van Zaporizja, drie in Rivne, één in Khmelnytskyy en twee in Zuid-Oekraïne. De stralingsniveaus in de vier centrales zijn normaal, aldus het verslag.
Gegevensoverdracht weer online
Wat betreft het gedeeltelijke verlies van de gegevensoverdracht op afstand van de veiligheidscontrolesystemen die zijn geïnstalleerd om toezicht te houden op nucleair materiaal en nucleaire activiteiten in kerncentrales, waarvan in Update 16 melding werd gemaakt, zei de IAEA dat de gegevensoverdracht vanuit de kerncentrale van Zaporizja nu weer online is, maar vanuit de kerncentrale van Tsjernobyl nog steeds niet. En dat er haperingen zijn in de gegevensoverdracht vanuit de kerncentrale van Zuid-Oekraïne.