Essentiële verificatieactiviteiten
Grossi zei dat hij zich vastberaden blijft inzetten voor het overeenkomen, organiseren en leiden van een door de IAEA geleide internationale missie om in de ZNPP essentiële activiteiten op het gebied van nucleaire veiligheid, beveiliging en veiligheidscontrole te verrichten, waarbij hij nogmaals benadrukte dat “andere overwegingen” niet mogen verhinderen dat deze missie plaatsvindt. De IAEA is op de hoogte van recente berichten in de media en elders die wijzen op een verslechterende situatie voor het Oekraïense personeel in de grootste kerncentrale van het land, aldus Grossi. “De situatie in deze grote kerncentrale is duidelijk onhoudbaar. Wij hebben vernomen dat het Oekraïense personeel de centrale onder uiterst stressvolle omstandigheden exploiteert terwijl het terrein onder controle van de Russische strijdkrachten staat. De recente berichten zijn zeer verontrustend en maken mijn bezorgdheid over het welzijn van het personeel nog groter”, zei hij.
De DG merkte op dat de zeven onontbeerlijke pijlers voor het waarborgen van nucleaire veiligheid en beveiliging in Oekraïne, die hij aan het begin van het militaire conflict heeft geschetst, onder meer inhouden dat het personeel van kerncentrales “zijn taken op het gebied van veiligheid en beveiliging moet kunnen vervullen en in staat moet zijn beslissingen te nemen zonder ongepaste druk uit te oefenen.” De noodzaak van een door de IAEA geleide missie naar de faciliteit in Zuid-Oekraïne wordt nog eens onderstreept, aangezien de afgelopen maanden ook verschillende andere veiligheids- en beveiligingspijlers in de ZNPP in gevaar zijn gebracht, onder meer met betrekking tot de fysieke integriteit van nucleaire faciliteiten, beveiligde externe stroomvoorziening en ononderbroken logistieke bevoorradingsketens, aldus de minister. Wat de veiligheidscontroles betreft, moeten de IAEA-inspecteurs en veiligheidscontroletechnici belangrijke verificatieactiviteiten uitvoeren op de site, waar grote hoeveelheden nucleair materiaal aanwezig zijn. Eerder deze maand hebben de IAEA en de exploitant van de ZNPP samengewerkt om de verzending op afstand van veiligheidscontrolegegevens van de installatie naar het IAEA-hoofdkwartier te herstellen na een technische onderbreking van bijna twee weken. Maar essentiële verificatieactiviteiten met betrekking tot nucleair materiaal, zoals verificaties van de actuele inventaris, kunnen niet op afstand worden uitgevoerd en vereisen de fysieke aanwezigheid van IAEA-inspecteurs. Het interval tussen verificaties van de actuele inventaris in kerncentrales mag een bepaalde duur niet overschrijden. Dit is met name van belang voor twee van de eenheden in de ZNPP. Bovendien zijn deze eenheden de afgelopen maanden bijgetankt en is een fysieke controle van het nucleaire materiaal daarin een veiligheidscontrolevoorwaarde alvorens zij opnieuw worden opgestart.
“Deze week heb ik veiligheidscontrole-inspecteurs naar Oekraïne gestuurd om essentiële verificatieactiviteiten uit te voeren in de kerncentrale van Zuid-Oekraïne. Als ik niet zo snel mogelijk hetzelfde kan doen voor de kerncentrale van Zaporizja, komt de uitvoering van de veiligheidscontrole in Oekraïne in het gedrang”, aldus Grossi. De IAEA ontvangt nog steeds veiligheidscontrolegegevens van de systemen die zijn geïnstalleerd in de andere drie operationele kerncentrales in Oekraïne en van de kerncentrale van Tsjernobyl. Wat de operationele reactoren van het land betreft, heeft Oekraïne de IAEA vandaag meegedeeld dat er momenteel acht op het net zijn aangesloten, waaronder twee in de ZNPP, drie in de Rivne NPP, twee in de Zuid-Oekraïne NPP en één in de Khmelnytskyy NPP. De zeven andere reactoren zijn stilgelegd voor regulier onderhoud of worden in reserve gehouden. De veiligheidssystemen blijven operationeel in de vier kerncentrales en er is nog steeds off-site stroom beschikbaar, aldus Oekraïne.