iStockphoto – Dmitry Larichev
Dieselgeneratoren
De fragiele stroomvoorziening van de centrale blijft een punt van zorg met betrekking tot de nucleaire veiligheid en beveiliging van de grootste kerncentrale van Europa. Dit werd onderstreept door het achtste volledige uitvallen van de externe stroomvoorziening van de centrale afgelopen zaterdag, nadat de afzonderlijke aansluitingen op beide resterende stroomleidingen waren verbroken, blijkbaar veroorzaakt door externe gebeurtenissen op het elektriciteitsnet buiten de ZNPP. Als gevolg daarvan was de centrale tijdelijk afhankelijk van dieselgeneratoren voor noodstroom.
Zorgen om stroomuitval
Na bijna vijf uur was de centrale weer aangesloten op de hoofdlijn van 750 kilovolt (kV), maar de laatste noodstroomlijn van 330 kV is nog steeds losgekoppeld. De IAEA-experts in de ZNPP hebben te horen gekregen dat de reparaties naar verwachting begin volgende week klaar zullen zijn. Vóór het conflict beschikte de ZNPP over vier 750 kV lijnen en verschillende back-up opties. Het IAEA-team meldde ook dat reactoreenheid 4 – waarvan de hoofdkoelpompen kortstondig uitvielen tijdens het externe stroomverlies van vorige week – weer in de warme stand staat en verwarming en stoom produceert voor de locatie en de nabijgelegen stad Enerhodar, waar de meeste medewerkers van de centrale wonen. De andere vijf reactoren blijven koud stilgelegd. “De IAEA blijft er alles aan doen om een nucleair ongeluk tijdens deze verwoestende oorlog te voorkomen. Het herhaalde verlies van stroom van de Zaporizhzhya kerncentrale, soms door oorzaken op grote afstand van de centrale, blijft een van onze belangrijkste uitdagingen in deze context, vooral tijdens de wintermaanden. Niemand heeft baat bij een nucleair ongeval en het moet worden voorkomen,” zei directeur-generaal Grossi. De ZNPP heeft in het verleden ook vertrouwd op één enkele externe elektriciteitsleiding, maar dit is duidelijk geen duurzame situatie, voegde directeur-generaal Grossi eraan toe.
Nieuw IAEA-team
Twee dagen geleden stak een nieuw team van IAEA-experts de frontlinie over om hun collega’s te vervangen die de afgelopen weken de nucleaire veiligheid en beveiliging in de ZNPP hadden gemonitord. Het is het veertiende IAEA-team op de locatie sinds de IAEA Support and Assistance Mission to the ZNPP in september 2022 door de directeur-generaal werd ingesteld. Het nieuwe team van IAEA-deskundigen zal nauwlettend blijven toezien op de personeelssituatie in de ZNPP, de status van de externe stroomvoorziening en de onderhoudsactiviteiten op de locatie, met inbegrip van eventuele maatregelen die de centrale kan nemen na de detectie vorige maand van boor in het secundaire circuit van een stoomgenerator van eenheid 5. Geboord water wordt gebruikt in het primaire koelmiddel om de nucleaire veiligheidsfuncties in stand te helpen houden.
Als voortdurende herinnering aan de fysieke nabijheid van het conflict bij de ZNPP, blijven de IAEA-experts explosies in de verte horen, waarschijnlijk van zware artillerie en raketten. Vandaag meldde het nieuwe team dat ze negen explosies dichter bij de locatie hoorden.
Het IAEA-team heeft vandaag ook de turbinezalen van alle zes reactoreenheden doorzocht. De experts zagen geen mijnen, explosieven, militaire apparatuur of voertuigen in de gebieden die ze bezochten. Niet alle delen van de turbinezalen waren toegankelijk, dus aanvullende toegang is nodig om volledig te kunnen beoordelen of er voorwerpen aanwezig waren die de nucleaire veiligheid zouden kunnen beïnvloeden.
Elders in Oekraïne hebben de IAEA-deskundigen die aanwezig waren bij de kerncentrales van Khmelnitsky, Rivne en Zuid-Oekraïne en op de locatie in Chornobyl gemeld dat de nucleaire veiligheid en beveiliging gehandhaafd blijft ondanks de moeilijke oorlogsomstandigheden, waaronder het frequente afgaan van het luchtalarm bij sommige faciliteiten.
De IAEA blijft de nucleaire veiligheid en beveiliging in Oekraïne ondersteunen met de levering van hoognodige apparatuur en andere technische bijstand. Vorige week ontving de kerncentrale in Zuid-Oekraïne de derde en laatste levering van reserveonderdelen en rubberproducten voor de nooddieselgeneratoren van de centrale. De levering van deze hulp werd georganiseerd in het kader van een tripartiete overeenkomst tussen de IAEA, Frankrijk en Energoatom, de Oekraïense exploitant van kerncentrales, die in mei van dit jaar werd ondertekend.