IAEA_Mission_Zaporizhzhia – credit: ©IAEA
Elektriciteitsleidingen van de centrale beschadigd
De directeur-generaal zei dat het agentschap op de hoogte is van berichten dat de stroomvoorziening in de centrale inmiddels is hersteld en dat het wacht op bevestiging. Eerder op de dag had de nucleaire toezichthouder van de Oekraïne de IAEA laten weten dat nooddieselgeneratoren de kerncentrale van Tsjernobyl van stroom voorzagen. Door het wegvallen van de communicatie kon de regelgevende autoriteit de IAEA niet langer actuele informatie over de kerncentrale verstrekken. Volgens de informatie die vóór het wegvallen van de communicatie werd ontvangen, waren beide elektriciteitsleidingen van de centrale beschadigd, waardoor zij feitelijk van het net waren losgekoppeld, aldus de regelgevende autoriteit van Oekraïne. Om de stroomvoorziening te kunnen voortzetten, zouden deze leidingen moeten worden gerepareerd of zouden de generatoren die twee dagen lang brandstof hadden bewaard, extra diesel moeten leveren. De dieselgeneratoren voedden systemen die belangrijk zijn voor de veiligheid, waaronder die voor verbruikte splijtstof en watercontrole en chemische waterbehandeling, aldus de regelgevende autoriteit, die eraan toevoegde dat de exploitant niet in staat was sommige functies, zoals stralingscontrole, ventilatiesystemen en normale verlichting, in stand te houden.
Niettemin zal, zoals eerder gerapporteerd in Update 16 van de IAEA, de afsluiting van het net geen kritieke impact hebben op de essentiële veiligheidsfuncties op de site, waar verschillende installaties voor het beheer van radioactief afval zijn gevestigd, aangezien het volume koelwater in de installatie voor verbruikte splijtstof volstaat om de warmteafvoer in stand te houden zonder toevoer van elektriciteit. De regelgever heeft deze beoordeling verder bevestigd door te verklaren dat in het veiligheidsanalyseverslag voor de opslagfaciliteit voor verbruikte splijtstof van de locatie wordt geconcludeerd dat er “geen gevolgen voor essentiële veiligheidssystemen” zouden zijn in het geval van een volledig verlies van de stroomvoorziening, met inbegrip van stroomvoorziening door noodbronnen zoals dieselgeneratoren. Voorts heeft de exploitant ook kunnen bevestigen dat er geen schade is aan de structuren en systemen van het opslagbassin voor verbruikte splijtstof, en dat hun oorspronkelijke functies behouden blijven.
Als ook de noodstroom uitvalt, kan het personeel volgens de toezichthouder nog steeds het waterpeil en de temperatuur van het bassin voor verbruikte splijtstof controleren. Maar zij zouden dit werk uitvoeren onder verslechterende stralingsveiligheidsomstandigheden als gevolg van een gebrek aan ventilatie in de faciliteit. Zij zouden ook niet in staat zijn de operationele stralingsveiligheidsprocedures te volgen. De directeur-generaal heeft zijn bezorgdheid geuit over de verslechterende en uitputtende omstandigheden voor het personeel van de kerncentrale van Tsjernobyl, dat sinds de dag voordat de Russische troepen op 24 februari de controle overnamen, niet heeft kunnen rouleren. Volgens hem komt hierdoor ook een essentiële veiligheidspijler in het gedrang, die bepaalt dat “het bedienend personeel in staat moet zijn zijn veiligheids- en beveiligingstaken te vervullen en in staat moet zijn beslissingen te nemen zonder onder buitensporige druk te staan”. De stresssituatie wordt nog verergerd door het totale gebrek aan communicatie. Eerder kon de site nog per e-mail met de regelgever communiceren.
Wat de status van de operationele kerncentrales van Oekraïne betreft, zei de regelgevende instantie dat acht van de 15 reactoren van het land nog steeds operationeel zijn, waaronder twee in de kerncentrale van Zaporizja, drie in Rivne, een in Khmelnytskyy, en twee in Zuid-Oekraïne. De stralingsniveaus op de vier locaties waren normaal, aldus het rapport. De elektriciteitsvoorziening van de kerncentrale van Zaporizja is ongewijzigd ten opzichte van de situatie in Update 16. De site heeft vier hoogspanningslijnen (750 kV) buiten de site plus een extra lijn die stand-by staat. Twee van de vier lijnen zijn beschadigd en daarom zijn er momenteel twee elektriciteitslijnen, plus de stand-by-lijn. De exploitant heeft de IAEA meegedeeld dat de off-site stroombehoeften van de kerncentrale kunnen worden gedekt met één beschikbare stroomleiding. Voorts zijn er dieselgeneratoren klaar en functioneel om back-upstroom te leveren.
Een andere uitdaging voor dezelfde centrale was echter dat het momenteel niet mogelijk was de nodige reserveonderdelen, apparatuur en gespecialiseerd personeel ter plaatse te leveren om geplande reparaties uit te voeren, en dat de onderhoudsactiviteiten in eenheid 1 waren teruggebracht tot het minimumniveau dat volgens de operationele procedures van de centrale vereist is. De directeur-generaal zei ook dat de IAEA in contact staat met de Oekraïense autoriteiten over stralingsmonitoringsystemen in Oekraïne. Wat betreft het verlies van de gegevensoverdracht op afstand van de veiligheidscontrolesystemen die zijn geïnstalleerd om toezicht te houden op nucleair materiaal en nucleaire activiteiten in de kerncentrale van Tsjernobyl en de kerncentrale van Zaporizja, waarover in Update 16 is bericht, is de IAEA er niet in geslaagd de communicatie met deze geïnstalleerde controlesystemen te herstellen.
Directeur-generaal Grossi heeft op 10 maart in Antalya (Turkije) besprekingen gevoerd met de ministers van Buitenlandse Zaken van Oekraïne en de Russische Federatie – Dmytro Kuleba en Sergei Lavrov.
Bij zijn terugkeer in Wenen hield hij een persconferentie. Deze is terug te kijken op het Youtube kanaal van de IAEA.