Zowel bij het vaststellen van een diagnose als bij de behandeling van kanker kan gebruik worden gemaakt van medische isotopen. Fotocredit: iStockphoto | semakokal
Inzetten bij vele duizenden patiënten
Radioactieve stoffen worden steeds vaker gebruikt in ziekenhuizen, zowel voor onderzoek als voor de behandeling van verschillende soorten kanker. “Met de stof Lutetium-177 kunnen we bijvoorbeeld een geneesmiddel maken om uitgezaaide prostaatkanker te behandelen”, vertelt Wim Oyen, hoogleraar nucleaire geneeskunde in het Arnhemse ziekenhuis Rijnstate en vicevoorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde.
Verwacht wordt dat het middel in de komende jaren in veel meer ziekenhuizen wordt gebruikt, en dat het misschien ook al in een eerder stadium van de ziekte helpt. “En dan ga je het inzetten bij vele duizenden patiënten.”
Reactor in Petten
Nederland is wereldwijd een belangrijke producent van medische isotopen, zoals de radioactieve stoffen genoemd worden. Rond de reactor in Petten zitten enkele farmaceutische bedrijven die geneesmiddelen van Lutetium-177 maken. Zij produceren niet alleen voor Nederland, maar ook voor andere landen, waar het gebruik al veel wijdverspreider is.
Wie Lutetium-177 wil maken, kan echter niet om Rusland heen. De nucleaire stof is te verkrijgen door het zeldzame aardmetaal Ytterbium te verrijken en dat gebeurt vrijwel alleen in Rusland.
Geopolitiek spel
“In Rusland staan al sinds de stalinistische tijd fabrieken waar ze nu het startmateriaal voor deze radioactieve isotopen maken”, zegt Harrie Buurlage, de Europese directeur van de Amerikaanse isotopen-fabrikant Shine. “Alle voorraden van het Westen komen daarvandaan. Het zou zomaar kunnen dat je wereldwijd miljoenen mensen wil behandelen. Je wil dan voorkomen dat je volledig afhankelijk bent van Rusland.”
Zelf gaan verrijken
Sommige partijen zouden om morele redenen liever geen zaken met Russische staatsbedrijven meer doen. Andere vrezen dat er toch nog sancties komen of dat Rusland de leveringen stopzet als onderdeel van het geopolitieke spel. En dus is de sector het erover eens dat Europa minder afhankelijk moet worden.
Met subsidies en leningen ter waarde van zo’n 30 miljoen euro van de Nederlandse overheid werkt Shine daarom aan fabrieken in Veendam. “We kunnen dan zelf ons eigen startmateriaal voor deze medische isotopen verrijken”, zegt Buurlage. Nu groeit daar nog onkruid, maar volgend jaar wil het Amerikaanse bedrijf beginnen met bouwen. “In onze fabriek in de Verenigde Staten produceren wij al Lutetium-177. Eind 2027 of begin 2028 zou de productie van Lutetium ook in Veendam op gang moeten komen”, zegt Buurlage. “Daarmee komt er wat ons betreft een einde aan de afhankelijkheid van Rusland.”
Lees het volledige artikel van Gidi Pols, redacteur Economie, op de website van de NOS.