Fotocredit: ©Liukov – iStockphoto
Situatie blijft gevaarlijk
Drie weken lang heeft de ZNPP stroom ontvangen van slechts één resterende externe hoofdstroomleiding van 750 kV. Hoewel alle zes reactoren van de ZNPP zijn stilgelegd, waarvan twee in warme toestand, heeft de centrale stroom van buitenaf nodig om essentiële nucleaire veiligheids- en beveiligingsfuncties uit te voeren. Zonder de back-uplijn zal elke beschadiging van de 750 kV-lijn resulteren in een volledig verlies van alle stroom naar de centrale. Op 9 maart verloor de centrale 11 uur lang alle stroom van buitenaf toen de 750 kV-lijn werd onderbroken, waardoor de centrale gedwongen werd te vertrouwen op haar diesel-noodgeneratoren voor het koelen van de reactor en andere essentiële nucleaire veiligheids- en beveiligingsfuncties.
Grossi zei dat de situatie in de centrale gevaarlijk blijft. Het ISAMZ-team (IAEA Support and Assistance Mission to Zaporizhzhya) dat momenteel in de centrale aanwezig is, kreeg te horen dat het herstel van de lijn gepland was voor 5, 10 en vervolgens 13 maart, maar dat dit niet mogelijk was gebleken. De laatste datum voor heraansluiting is gepland voor 23 maart. Als bijkomende waarschuwing voor de verslechterende situatie werd het ISAMZ-team meegedeeld dat de verbinding met de 750 kV-lijn voor een onbekende periode kan worden onderbroken om onderhoud/herstellingen aan de lijn uit te voeren. Momenteel is er geen informatie over of en wanneer dit kan gebeuren en voor hoe lang. Het is van essentieel belang dat er de nodige coördinatie en communicatie is tussen de Oekraïense beheerder van het elektriciteitsnet en de centrale.
“De nucleaire veiligheid van de ZNPP blijft onzeker. Als deze afsluiting van de hoofdstroomleiding en de reparatiewerkzaamheden worden uitgevoerd terwijl de 330 kV-leiding niet beschikbaar is, zal dit leiden tot een volledig stroomverlies en zal de centrale voor de zevende keer afhankelijk worden van dieselgeneratoren – haar laatste verdedigingslinie”, aldus Grossi. “Ik vraag nogmaals om een engagement van alle partijen om de nucleaire veiligheid en de beveiliging van de centrale veilig te stellen.” De ZNPP, zoals alle kerncentrales, blijft voorbereid op het verlies van stroom van buitenaf. Op 20 maart heeft het ISAMZ-team gemeld dat het de maandelijkse test van eenheid 4 voor het uitvallen van de stroomvoorziening buiten de centrale heeft geobserveerd. Het team meldde dat de nooddieselgeneratoren met succes zijn gestart, overeenkomstig de eisen over nucleaire veiligheid.
Bovendien heeft de Russische Federatie gemeld dat Rosatom werkt aan het herstel van drie 330 kV-lijnen op de schakelplaats van de thermische centrale naar het net in het momenteel door Rusland gecontroleerde gebied. Het ISAMZ-team heeft deze informatie niet kunnen verifiëren. Los daarvan blijft het ISAMZ-team ontmoetingen hebben met personeel in het opleidingscentrum van de ZNPP en in de reactoreenheden. Het team heeft geobserveerd hoe personeel van kerncentrales in de Russische Federatie training kreeg in de reactorsimulatoren en on-the-job training met ervaren ZNPP-personeel in de hoofdcontrolekamers. ISAMZ werd meegedeeld dat het doel van deze opleiding is ervoor te zorgen dat er voldoende personeel beschikbaar is om in de centrale te komen werken in geval van personeelstekorten met een vergunning. Sinds het begin van het conflict heeft Grossi zijn ernstige bezorgdheid geuit over de druk waarmee het personeel van de ZNPP wordt geconfronteerd. “De verminderde personeelsbezetting van de ZNPP in combinatie met de psychologische stress van het lopende militaire conflict heeft gevolgen voor de nucleaire veiligheid en beveiliging van de centrale.”
Deze week reizen ook teams van IAEA-personeel naar Oekraïne om de geplande rotatie van personeel in de vier andere Oekraïense nucleaire installaties, de kerncentrales van Khmelnitsky, Rivne en Zuid-Oekraïne, alsmede de locatie in Tsjernobyl, te voltooien.