Noodgeneratoren
Het was de zevende keer dat de grootste kerncentrale van Europa volledig werd afgesloten van het nationale elektriciteitsnet sinds het militaire conflict in Oekraïne 15 maanden geleden begon, waardoor de centrale opnieuw afhankelijk was van nooddieselgeneratoren voor de stroom die zij nodig heeft voor het koelen van de reactor en andere essentiële functies op het gebied van nucleaire veiligheid en beveiliging, aldus directeur-generaal Grossi. De enige resterende externe 750 kilovolt (kV) stroomleiding van de ZNPP werd rond 05.30 uur plaatselijke tijd onderbroken en na meer dan vijf uur weer aangesloten, aldus IAEA-deskundigen die in de centrale aanwezig waren.
Foto: Zaporizja kerncentrale ©Bogdan
Kwetsbare veiligheid
“Het uitvallen van alle externe stroom vanochtend toont aan dat de nucleaire veiligheid en beveiliging van de kerncentrale van Zaporizja zeer kwetsbaar is. Zoals ik al herhaaldelijk heb gezegd, dit kan zo niet doorgaan. We spelen met vuur. We moeten nu handelen om het zeer reële gevaar van een nucleair ongeval in Europa te voorkomen, met alle gevolgen van dien voor de bevolking en het milieu”, aldus directeur-generaal Grossi. “Ik blijf intensief onderhandelen met alle betrokken partijen om de bescherming van de kerncentrale van Zaporizja veilig te stellen. Ik zal niet stoppen voordat dit is bereikt,” zei hij. De directeur-generaal zei dat hij ernaar streeft overeenstemming te bereiken over een reeks beginselen ter bescherming van de ZNPP tijdens het gewapende conflict, waaronder ook de beschikbaarheid en de veiligheid van de externe stroomvoorziening op elk moment.
Defence in depth
De zeven onontbeerlijke pijlers voor nucleaire veiligheid en beveiliging die de directeur-generaal aan het begin van het conflict heeft geschetst, benadrukken ook de noodzaak van een veilige externe stroomvoorziening van het net voor de kerncentrales. De ZNPP beschikt niet over operationele back-up stroomleidingen sinds de laatste functionerende 330 kV stroomleiding op 1 maart op de rechteroever van de rivier de Dnipro werd beschadigd. Deze noodstroomleiding is nog steeds niet gerepareerd, zodat de centrale bij uitval van de 750 kV-leiding onmiddellijk afhankelijk is van haar dieselgeneratoren, die de laatste verdedigingslinie voor de elektriciteitsvoorziening vormen, aldus directeur-generaal Grossi. “Al meer dan tweeënhalve maand heeft deze belangrijke kerncentrale slechts één functionerende externe elektriciteitslijn. Dit is een ongekende en unieke risicovolle situatie. Defence-in-depth – van fundamenteel belang voor de nucleaire veiligheid – is in de ZNPP ernstig ondermijnd”, zei hij.
Dieselgeneratoren
Directeur-generaal Grossi riep op tot grotere inspanningen om de noodstroomleidingen van de ZNPP te herstellen en herhaalde dat het IAEA-team op de locatie toegang moet krijgen tot de nabijgelegen Zaporizhzhya Thermal Power Plant (ZTPP), die ondanks de garanties van het Russische staatskernbedrijf Rosatom nog niet is verleend. De ZTPP exploiteert zijn 330 kV open schakelplaats, via welke in het verleden back-up stroom werd geleverd aan de ZNPP. Na de stroomonderbreking van vanochtend begonnen alle 20 dieselgeneratoren van de ZNPP te draaien, maar 12 daarvan werden later uitgeschakeld. Hierdoor bleven er acht over, wat voldoende is om alle systemen veilig te laten werken. De IAEA-deskundigen ter plaatse kregen te horen dat er voldoende dieselbrandstof is voor 23 dagen. Nadat de 750 kV-lijn was hersteld, werden de dieselgeneratoren geleidelijk uitgeschakeld. Vijf van de zes reactoren van de ZNPP waren vóór de stroomuitval van vandaag al in koude toestand en er werden voorbereidingen getroffen om ook eenheid 5 van warme naar koude toestand te brengen. Na het herstel van de externe stroomvoorziening wordt eenheid 5 weer in warme toestand gebracht. Elders in het land heeft een team van IAEA-deskundigen vandaag in de kerncentrale van Zuid-Oekraïne een noodstop in een van de drie reactoreenheden gemeld. Het management van de centrale deelde het IAEA-team mee dat de automatische uitschakeling het gevolg was van een verstoring of instabiliteit van het elektriciteitsnet. De SUNPP beschikt nog steeds over externe stroomvoorziening.