ISAMZ
De toegenomen militaire aanwezigheid en activiteit in de regio onderstrepen nogmaals het belang en de urgentie om overeenstemming te bereiken over de bescherming van de installatie, voegde directeur-generaal Grossi eraan toe. Opnieuw heeft een team van de IAEA Support and Assistance Mission to Zaporizhzhya (ISAMZ) de frontlinie van het gewapende conflict doorkruist. Gisteren heeft het achtste IAEA-team de oversteek gemaakt om te rouleren met het vorige team. De IAEA blijft al bijna acht maanden aanwezig in de ZNPP om de nucleaire veiligheids- en beveiligingssituatie in de ZNPP te beoordelen op basis van de zeven onmisbare pijlers van nucleaire veiligheid en nucleaire beveiliging.
Complexe personele situatie
Het IAEA-team blijft toezien op de complexe en moeilijke personeelssituatie in de centrale. Het huidige management van de centrale heeft het team meegedeeld dat het totale aantal personeelsleden met een Rosatom-contract nu iets meer dan 3000 bedraagt, en dat voor nog eens 1000 een goedkeuringsprocedure loopt. Ongeveer 1000 personeelsleden met een Energoatom-contract werken nog steeds in de centrale, en anderen die in Enerhodar blijven werken worden af en toe opgeroepen. De directie van de centrale heeft bevestigd dat de toegang van sommige personeelsleden is geblokkeerd, naar eigen zeggen om “veiligheidsredenen”. Het IAEA-team zal zijn werkzaamheden voortzetten om een beter inzicht te krijgen in de personeelssituatie. Directeur-generaal Grossi heeft herhaaldelijk zijn diepe bezorgdheid geuit over de uiterst moeilijke situatie voor het personeel van de ZNPP en hun gezinnen, en de gevolgen daarvan voor de nucleaire veiligheid en beveiliging van de centrale.
Gesprek met Zelensky
In een gesprek met de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy op 26 april – de 37e verjaardag van het ongeval in Chornobyl – bevestigde directeur-generaal Grossi dat de IAEA een nieuw programma voor medische bijstand aan het personeel van alle Oekraïense kerncentrales zal opzetten, hetgeen door president Zelenskyy werd toegejuicht. Los daarvan blijft de ZNPP afhankelijk van de enige nog functionerende 750 kilovolt (kV) stroomleiding voor de stroomvoorziening van buitenaf. De noodstroomleiding van 330 kV die op 1 maart werd beschadigd, blijft uitgeschakeld. Het ISAMZ-team heeft vernomen dat de lijn volgens de laatste planning vandaag opnieuw zal worden aangesloten. Er zij echter op gewezen dat de afgelopen bijna twee maanden een aantal van dergelijke data zijn verstreken, wat eens te meer aantoont dat de stroomvoorziening van de locatie onzeker is. Het ISAMZ-team volgt de maatregelen die worden genomen om andere externe energiebronnen te herstellen, maar heeft geen toegang tot de nabijgelegen Zaporizhzhya Thermal Power Plant (ZTPP). De ZTPP exploiteert haar 330 kV open schakelplaats, via welke in het verleden back-up stroom werd geleverd aan de ZNPP.
Foto: ©https://www.president.gov.ua/
Koude stillegging
Tijdens zijn laatste bezoek aan de open schakelplaats van de ZTPP op 19 december 2022 heeft het ISAMZ-team aanzienlijke schade als gevolg van beschietingen vastgesteld. Sindsdien hebben ISAMZ-teams verzocht de locatie te bezoeken om de voortgang te beoordelen bij het verwijderen van de beschadigde onderdelen en het herstel van de werking van andere off-site elektriciteitsleidingen naar de ZNPP, zoals eerder door de Russische Federatie was gemeld. Twee weken geleden werd het team meegedeeld dat in de komende dagen toegang zou worden verleend. Het is belangrijk dat ISAMZ de nodige toegang krijgt tot de open schakelplaats van ZTPP, gezien de gevolgen voor de nucleaire veiligheid en beveiliging van ZNPP. Het team constateerde, en kreeg na vragen vervolgens te horen, dat een groot stuk materieel dat naar de turbinezaal van eenheid 3 werd vervoerd een transformator was ter vervanging van het beschadigde “Kakhovka”-knooppunt in de open schakelruimte van de ZNPP. De Kakhovka-lijn is een van de vier 750 kV-lijnen die vóór het militaire conflict operationeel waren. Deze lijn is verbonden met het momenteel door Rusland gecontroleerde elektriciteitsnet ten zuiden van de ZNPP-site. Bovendien meldde het ISAMZ-team dat reactor Eenheid 6 van de ZNPP op 21 april de koude toestand heeft bereikt. Na de koude stillegging werd een test uitgevoerd om de integriteit van de bekleding van de splijtstof te beoordelen. Uit de resultaten bleek dat de splijtstofbekleding intact was. De overgang naar koude stillegging stelt de ZNPP in staat inspecties uit te voeren op de primaire en secundaire koelcircuits en pompen. Reactor 5 blijft in warme toestand om stoom te leveren voor de locatie, bijvoorbeeld voor de behandeling van afvalwater. Het Agentschap blijft de nodige veiligheidscontroles uitvoeren op de locatie.