Sama Bilbao y León Directeur-generaal van de World Nuclear Association – beeld: ©WNA
"Kerncentrales vormen de ruggengraat van de elektriciteitsopwekking"
“Dames en heren, geachte gasten en medestrijders voor een betere toekomst, het is een eer om vandaag voor u te staan op deze historische conferentie ter herdenking van zeven decennia van de blijvende nalatenschap van Atomen voor Vrede. Vandaag komen we niet alleen samen om na te denken over het verleden, maar ook om de koers uit te zetten voor een toekomst die wordt gevoed door het transformerende potentieel van kernenergie. Zeventig jaar geleden, in 1953, hield president Dwight D. Eisenhower zijn historische Atoms for Peace toespraak. Op die dag zette hij een visie uiteen om de kracht van het atoom in te zetten voor het welzijn van de mensheid, waarmee hij de weg vrijmaakte voor internationale samenwerking in het streven naar vrede en welvaart – een visie die is uitgegroeid tot een blijvende nalatenschap.
Zoals we weten, ‘is er maar één zaadje nodig om een bos te laten groeien’, en nu we nadenken over de afgelopen 70 jaar, zien we dat de visie van Eisenhower inderdaad is ontkiemd tot een bos van mogelijkheden voor vreedzaam gebruik van nucleaire toepassingen. Terugkijkend zijn we getuige geweest van opmerkelijke prestaties in de vreedzame toepassing van nucleaire technologie. Van het aandrijven van onze steden tot het verbeteren van medische diagnoses en behandelingen, nucleaire technologie is een onmisbare bondgenoot geworden in ons streven naar een betere, duurzame toekomst.
Vandaag de dag zijn er 436 kernreactoren in bedrijf en nog eens 213 reactoren die jarenlang in bedrijf zijn geweest en nu zijn stilgelegd. Al deze reactoren samen hebben mensen in meer dan 30 landen voorzien van schone, betrouwbare en betaalbare elektriciteit. In de afgelopen 50 jaar hebben ze de uitstoot van 80 miljard ton kooldioxide voorkomen, meer dan twee keer de totale hoeveelheid kooldioxide die jaarlijks wereldwijd wordt uitgestoten.
Naast het opwekken van energie zijn er wereldwijd meer dan 800 onderzoeksreactoren in werking in 53 landen, in universiteiten en onderzoeksinstituten, die onze kennis en het gebruik van nucleaire wetenschap en technologie ten bate van de mensheid uitbreiden. Onderzoek en ontwikkeling zijn fundamenteel voor de nucleaire sector, waarbij nucleaire technieken alle gebieden van ons leven bereiken: landbouw en het voedsel dat we eten, historische en geologische metingen en de productie van levensreddende medische radio-isotopen.
Lloyd’s Register laat ook zien dat er sinds de jaren 1950 zo’n 700 maritieme kernreactoren op zee zijn gebruikt. Samen met de kracht- en onderzoeksreactoren aan land zijn dat meer dan 2000 kernreactoren met tienduizenden jaren bedrijfservaring die hebben gefunctioneerd sinds het oorspronkelijke zaadje 70 jaar geleden werd geplant. Bovendien heeft nucleaire technologie zich gewaagd buiten land en zee, en zelfs buiten onze planeet, door ruimteverkenningsmissies te ondersteunen, wat de veelzijdigheid en het aanpassingsvermogen van nucleaire technologie aantoont. Radio-isotoop thermo-elektrische generatoren, of RTG’s, hebben een aantal ruimtemissies aangedreven en blijven de menselijke verkenning voortstuwen tot buiten de grenzen van ons zonnestelsel, waarbij de Voyager-ruimtesondes sinds 1977 informatie terugsturen naar de aarde, dankzij de kracht van nucleaire technologie. Van Apollo, Pioneer, Galileo, Cassini en New Horizons ruimtemissies en de Mars rovers, Curiosity en Perseverance, nucleaire technologie is in de voorhoede van de zoektocht van de mensheid naar kennis en verkenning.
Maar terwijl we op de schouders van al deze belangrijke prestaties staan, moeten we ook de gemiste kansen erkennen. Als we het gebruik van kernenergie zo snel en zo breed hadden uitgebreid als we oorspronkelijk van plan waren, zou de mensheid nu misschien niet geconfronteerd worden met de klimaatcrisis waarmee we nu geconfronteerd worden. Klimaatverandering is nu een urgente bedreiging voor zowel de planeet als de mensheid. Al vele jaren vormen kerncentrales de ruggengraat van de elektriciteitsopwekking en voorzien ze huishoudens en industrieën over de hele wereld van energie, terwijl ze de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk verminderen. Ze hebben energiezekerheid gebracht en landen geholpen hun afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en hun netwerken te stabiliseren.
Maar onze visie gaat verder dan het opwekken van energie. Ze omvat een holistische benadering van energie en duurzaamheid, met inbegrip van niet-energetische toepassingen van nucleaire technologie. Van waterstofproductie en waterontzilting tot warmtekrachtkoppeling voor industriële processen en meer. Nucleaire innovatie is de sleutel tot het ontsluiten van een groot aantal mogelijkheden. Het potentieel van kernenergie reikt veel verder dan wat we tot nu toe hebben bereikt. Vooruitkijkend moeten we een ambitieus perspectief voor de nucleaire sector schetsen, een perspectief dat de visie van Eisenhower eer aandoet en ons voorbereidt op de uitdagingen en kansen van de 21e eeuw. De erfenis van Atomen voor Vrede moet ons inspireren om de bijdrage van kernenergie aan een betere en mooiere wereld te vergroten. We moeten groot dromen en onvermoeibaar werken om die dromen om te zetten in realiteit.
Wat zijn voor ons vandaag de belangrijkste acties die ons naar deze betere toekomst zullen leiden? Ten eerste blijven veiligheid en beveiliging van het grootste belang. Onze toewijding aan non-proliferatie en veiligheidscontroles is onwrikbaar en was een pijler van de visie van Atomen voor Vrede. We moeten voortdurend investeren in onderzoek en ontwikkeling om de beveiliging van nucleair materiaal te verbeteren. Ten tweede moeten we prioriteit geven aan duurzaamheid. We weten maar al te goed welke bijdrage kernenergie levert aan het matigen van de klimaatverandering. Door de levensduur van bestaande kerncentrales te verlengen, kunnen we 24/7 onze bijdrage aan schone energie maximaliseren. De blijvende aanwezigheid en integratie van kernenergie in een bredere energiemix, naast hernieuwbare energiebronnen, kan ons helpen een veerkrachtigere, koolstofarme toekomst te bereiken.
Ten derde is innovatie het levensbloed van vooruitgang. We moeten de ontwikkeling en toepassing van de volgende generatie reactorontwerpen versnellen, zoals kleine modulaire reactoren en geavanceerde-generatietechnologieën, die een verbeterde efficiëntie en toepassingen buiten elektriciteit beloven. Laten we ook gebruik maken van de kracht van technologie buiten de nucleaire sector, zoals kunstmatige intelligentie, automatisering, additive manufacturing en geavanceerde materialen om een revolutie teweeg te brengen in de nucleaire industrie. Ten vierde moeten we internationale samenwerking bevorderen. Kernenergie kent geen grenzen en ons collectieve succes hangt af van onze gedeelde kennis en ervaring. De erfenis van Atomen voor Vrede roept ons op om samen te werken, over geopolitieke scheidslijnen heen, om wereldwijde uitdagingen zoals klimaatverandering en sociaaleconomische ongelijkheid aan te pakken. We zullen samen slagen of we zullen afzonderlijk falen.
Tot slot moeten we het publiek erbij betrekken. Transparantie, een open dialoog en voorlichting zijn essentieel om misvattingen weg te nemen en het vertrouwen van het publiek in kernenergie op te bouwen. Een geïnformeerd publiek kan de positieve impact van nucleaire technologie op onze wereld beter waarderen. Vooruitgang op deze cruciale gebieden van kernenergie: beveiliging, duurzaamheid, innovatie, samenwerking en communicatie, kan onze bijdrage aan een betere toekomst voor iedereen bevorderen. De uitdagingen die voor ons liggen zijn formidabel, maar dat geldt ook voor onze collectieve vastberadenheid.
Ik spreek tot u vanuit COP28 in Dubai. Dit was een zeer positieve COP waarin kernenergie zeer zichtbaar was. We hebben iets gezien wat nog nooit eerder op een COP is voorgekomen. Acht staatshoofden en nog veel meer ministers, in totaal 22 landen op 4 continenten, hebben openlijk hun intentie uitgesproken om toe te werken naar een verdrievoudiging van de wereldwijde nucleaire capaciteit tegen 2050. En tijdens het allereerste COP-voorzitterschapsevenement gewijd aan kernenergie had ik de eer en het genoegen om de Net Zero Nuclear Industry Pledge te lanceren, onderschreven door meer dan 120 bedrijven, met hoofdkantoren in 25 landen en actief in meer dan 140 landen wereldwijd, die de ambitie en het pragmatisme van de 22 regeringen die eerder die week de Nuclear Ministerial Declaration ondertekenden, evenaart.
Zowel de ministeriële verklaring als de Net Zero Nuclear Industry Pledge zijn meer dan een louter numerieke doelstelling, maar een oproep om de krachten te bundelen om het volledige potentieel van kernenergie te verwezenlijken. Door onze capaciteit te verdrievoudigen, kunnen we onze impact op de beperking van de klimaatverandering, de energiezekerheid en de technologische innovatie versterken. Als we deze prestatie samen kunnen leveren, door barrières en uitdagingen te overwinnen en kernenergie en -technologie uit te breiden en in te zetten voor een betere toekomst, dan zullen we ons dit moment in 2050, als we 27 jaar terugkijken, herinneren als een nieuwe mijlpaal in de race naar netto nul elektronen en moleculen.
De ontdekking en exploitatie van het atoom wordt beschouwd als een van de grootste prestaties van de mensheid in de 20e eeuw. Laat het atoom in de 21e eeuw volledig worden benut om een koolstofvrije planeet en duurzame ontwikkeling voor iedereen te bereiken. Laten we bij de 70e verjaardag van de visionaire toespraak van president Eisenhower, Atomen voor Vrede, de opmerkelijke vooruitgang erkennen die we hebben geboekt, maar laten we ook de uitdagingen erkennen die voor ons liggen. Onze toewijding aan de nalatenschap van Eisenhower drijft ons ertoe ervoor te zorgen dat kernenergie een hoeksteen van vrede, welvaart en duurzaamheid blijft voor de komende generaties. Samen kunnen we zijn belofte omzetten in een levende nalatenschap – een nalatenschap die grenzen overschrijdt en de hele mensheid ten goede komt. Laten we groot dromen, onvermoeibaar werken en die dromen omzetten in werkelijkheid, want de nalatenschap van Atomen voor Vrede is een nalatenschap van hoop, vooruitgang en een betere wereld voor iedereen.
Hartelijk dank.”