Tweede jaar
“Er is een jaar verstreken sinds het begin van de oorlog in Oekraïne, wat de eerste keer in de geschiedenis is dat een oorlog wordt uitgevochten te midden van de faciliteiten van een groot kernenergieprogramma,” zei directeur-generaal Rafael Mariano Grossi van de IAEA in een voorwoord van het rapport. “Nu deze tragische oorlog zijn tweede jaar ingaat, wil ik de bevolking van Oekraïne en de internationale gemeenschap geruststellen, dat zij erop kunnen rekenen dat de IAEA en ik als directeur-generaal al het mogelijke zullen doen binnen onze opdracht om hen bij te staan en het gevaar af te wenden van een nucleair ongeval dat nog meer leed zou kunnen veroorzaken waar er al veel te veel is.”
Beschietingen
Het afgelopen jaar, zo merkte hij op, zijn verschillende van de vijf kerncentrales en andere faciliteiten in Oekraïne rechtstreeks beschoten. Elk van de zeven onmisbare pijlers van de IAEA om de nucleaire veiligheid en beveiliging in een gewapend conflict te waarborgen, is in Oekraïne in gevaar gebracht, waaronder: de fysieke integriteit van nucleaire faciliteiten; de werking van veiligheids- en beveiligingssystemen; de arbeidsomstandigheden van het personeel; de toeleveringsketens, communicatiekanalen, stralingsmonitoring en noodregelingen; en de cruciale externe stroomvoorziening.
Negen IAEA-missies
“Sinds het begin van de oorlog heeft de IAEA de situatie op de voet gevolgd en Oekraïne elke dag bijgestaan”, aldus Grossi. “Deze bijstand omvatte: de voortdurende inzet van het Incident and Emergency Centre van de IAEA; negen IAEA-missies naar Oekraïne; de stationering van veiligheids- en beveiligingsdeskundigen van de IAEA op alle Oekraïense nucleaire locaties, waaronder de kerncentrale van Zaporizhzhya in de frontlinie van de oorlog; het faciliteren van een internationaal bijstandspakket van in totaal meer dan 7 miljoen euro; en het op de hoogte houden van de wereld van de situatie op de Oekraïense nucleaire locaties door middel van meer dan 140 web updates, vier rapporten en meerdere briefings, onder meer voor de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.” Grossi belichtte voorts zijn inspanningen sinds september 2022 voor de invoering van een zone voor nucleaire veiligheid en beveiliging van de kerncentrale van Zaporizja. Het rapport geeft ook een overzicht van relevante aspecten van de uitvoering van de veiligheidscontrole onder de huidige omstandigheden in Oekraïne.
Het rapport kan worden gedownload op de website van de IAEA.
Foto: De ISAMZ (IAEA Support and Assistance Mission to Zaporizhzhya) bij de Zaporizhzhya kerncentrale in Oekraïne © D. Candano Laris/IAEA