Maleisië en Ghana in de voorhoede van eindberging in boorgaten
Eindberging is de laatste fase voor ingekapselde radioactieve bronnen wanneer zij het einde van hun levensduur hebben bereikt en tot radioactief afval worden verklaard. Eindberging is echter geen gemakkelijke taak, omdat de keuze van het type opbergfaciliteit afhangt van meerdere factoren, zoals het type en de hoeveelheid radioactief afval, de bestaande en toekomstige milieu-, geologische, seismische en klimaatomstandigheden, en de beschikbare middelen. Voor landen met beperkte hoeveelheden radioactief afval kan eindberging in theorie bestaan uit een veilige, beveiligde en permanente plaatsing in boorgaten, diep onder de grond.
De IAEA levert technologische en technische ondersteuning voor de eerste aanleg en uitvoering van opslagfaciliteiten voor radioactief afval in boorgaten, als onderdeel van een door Canada gefinancierd proefproject in Maleisië en Ghana.
"Het boorgatsysteem maakt een permanente verwijdering in plaats van opslag mogelijk", aldus Heather Looney, hoofd van de afdeling Nucleaire Veiligheid van Materialen en Faciliteiten van de IAEA-divisie Nucleaire Veiligheid. "Een van de belangrijkste voordelen die van dit project worden verwacht, is de algemene verbetering van de nucleaire veiligheid en stralingsbescherming op nationaal en regionaal niveau, alsook wereldwijd. De IAEA helpt landen systematisch bij het identificeren en implementeren van optimale oplossingen voor het veilig en zeker gebruik, de opslag en nu ook de definitieve verwijdering van hun radioactieve bronnen. Wij hopen dat het succes van Maleisië andere landen zal aanmoedigen om te leren van de beste praktijken met betrekking tot de opberging van radioactieve bronnen in boorgaten."
Verzegelde radioactieve bronnen zijn belangrijk voor vele nucleaire toepassingen in de industrie, de geneeskunde, de landbouw en het onderzoek. Zij worden onder meer gebruikt voor de behandeling van kanker, de verlenging van de houdbaarheid van levensmiddelen, de sterilisatie van medische benodigdheden, de bestraling van zaden ter verbetering van de voedselproductie, de ondersteuning van olie- en gasprospectie, de meting van de bodemdichtheid voor de bouw en in gewone rookmelders. Bij een benadering van het beheer van radioactieve bronnen van wieg tot graf wordt erkend dat voor een radioactieve bron ook na het einde van het gebruik ervan veiligheids- en beveiligingsregelingen nodig zijn, en wordt die continue veiligheid en beveiliging gewaarborgd. "De opberging via een boorgat is in het algemeen een geschikte en kosteneffectieve oplossing, omdat zij specifiek is ontworpen voor de opberging van afgedankte ingekapselde radioactieve bronnen (DSRS) en economisch betaalbaar is in vergelijking met andere opbergingstrajecten, zoals geologische opberging", aldus Nora Zakaria, hoofd van de afdeling Afvaltechnologie van de IAEA.
Maleisië: boorgatopberging nadert voltooiing
In Maleisië zijn de voorbereidende werkzaamheden voor het begin van de bouw van de boorgatinstallatie nu in de eindfase en naar verwachting zal de installatie, waarvan de bouw zes weken in beslag neemt, binnenkort operationeel zijn. Op verzoek van het land heeft de IAEA de autoriteiten en de nationale belanghebbenden, waaronder het Malaysia Nuclear Agency (MNA) en de Atomic Energy Licensing Board (AELB), geholpen bij het ontwikkelen van richtsnoeren, het ontwerpen en aanschaffen van boorgatapparatuur en -instrumenten, het uitvoeren van technische tests en het faciliteren van capaciteitsopbouw, en meer.
"De verwijdering van opgeslagen DSRS in boorgaten vermindert de veiligheids- en beveiligingsrisico's en maakt een efficiënt beheer ervan mogelijk", aldus Mohd Zaidi Ibrahim, manager bij het Waste Technology Development Centre (WasTeC) van de afdeling Afval- en Milieutechnologie van het Maleisisch Nucleair Agentschap. "Dankzij de toepassing van de boorgatmethode kan Maleisië het merendeel van de DSRS's van categorie drie tot vijf in zijn voorraad opruimen, met name de bronnen die werden gebruikt vóór de vaststelling van passende regelgeving en nog steeds in opslag zijn, en die gewoonlijk met beheersproblemen gepaard gaan." De deskundigenmissies van de IAEA in Maleisië hebben zich toegespitst op het testen en begeleiden van de inbedrijfstelling van de bergingsoperaties en -apparatuur, alsook op het toezicht op de bouw van de boorgatinstallatie. Het Agentschap verleent ook technische bijstand en advies tijdens de bouw van de installatie en via capaciteitsopbouw om de voor de exploitatie vereiste deskundigheid te ontwikkelen.
Ghana: aanzienlijke vooruitgang in het regelgevingskader
Ook in Ghana is de uitvoering van het boorgatproject in een vergevorderd stadium. De bouw van de boorput zal naar verwachting van start gaan zodra het vergunningsproces is afgerond. "Wij implementeren het boorgatopbergsysteem als definitieve oplossing voor afgedankte, verzegelde radioactieve bronnen die in het land worden gegenereerd", aldus Eric Tetteh Glover, hoofd van het Centrum voor het beheer van radioactief afval van het Instituut voor Stralingsbescherming, Ghana Atomic Energy Commission. "De succesvolle implementatie van het opbergsysteem met boorgaten zal het land voorzien van een erkende opbergfaciliteit en tegelijkertijd de menselijke en technische capaciteiten die nodig zijn voor het kernenergieprogramma van het land verder versterken." De voltooiing van boorgatopbergingsfaciliteiten in Ghana en Maleisië heeft tot doel de risico's in verband met de afgedankte radioactieve bronnen aanzienlijk te verminderen. "Het effect zal verder reiken dan de grenzen van deze landen, aangezien dit op lange termijn een voorbeeld zal zijn voor andere landen. Het is een belangrijke mijlpaal voor de veiligheid en beveiliging van afgedankte bronnen," aldus Anna Clark, hoofd van de IAEA-afdeling Veiligheid van afval en milieu.
Over het boorgatopruimingssysteem
Het BOSS-systeem (borehole disposal of disused sealed radioactive sources) is een gedetailleerd technisch systeem waarmee alle DSRS-categorieën (1-5) veilig, beveiligd en permanent kunnen worden opgeborgen in speciaal daarvoor aangelegde boorgaten van tien meter diep. Naar verwachting zal de toepassing ervan landen een succesvol instrument verschaffen om bij te dragen tot de veiligheid en zekerheid van de huidige en toekomstige generaties. De IAEA heeft uitgebreid bijgedragen aan de ontwikkeling van veilige, beveiligde en duurzame benaderingen voor het beheer van ingekapselde radioactieve bronnen, en aan de ontwikkeling van specifieke technische oplossingen voor de conditionering, opslag en opberging van DSRS, waaronder de mobiele hete cel, de mobiele gereedschapskistfaciliteit en het opbergsysteem in boorgaten.
Het originele artikel is te vinden op de website van de IAEA.
Deskundigen van het Maleisisch Nucleair Agentschap oefenen de bediening van de mobiele toolkitfaciliteit voor het conditioneren van afgedankte ingekapselde radioactieve bronnen. Zij worden bijgestaan door een team van internationale deskundigen in het kader van het IAEA-proefproject met boorgaten. (Foto: Y. El Abbari /IAEA)