IAEA gealarmeerd door beschieting kerncentrale Oekraïne; IAEA-missie van vitaal belang voor nucleaire veiligheid
Directeur-generaal Rafael Grossi van het Internationale Atoomagentschap IAEA sprak zich tijdens de persconferentie uit over de situatie in de kerncentrale van Zaporizhzya in Oekraïne. "Ik ben uiterst bezorgd over de beschieting gisteren van Europa's grootste kerncentrale, die een zeer reëel risico vormt op een kernramp die de volksgezondheid en het milieu in Oekraïne en daarbuiten zou kunnen bedreigen."
"De IAEA heeft informatie ontvangen over deze ernstige situatie - de laatste in een lange rij van steeds alarmerender berichten van alle kanten. Volgens Oekraïne is er geen schade aan de reactoren zelf en is er geen straling vrijgekomen. Er is echter wel schade elders op het terrein. Militaire acties die de veiligheid van de kerncentrale van Zaporizhzya in gevaar brengen, zijn volstrekt onaanvaardbaar en moeten koste wat het kost worden vermeden. Elke militaire vuurkracht gericht op of vanuit de installatie is spelen met vuur, met mogelijk catastrofale gevolgen. Ik doe een dringend beroep op alle partijen om in de nabijheid van deze belangrijke nucleaire faciliteit met zes reactoren, de grootst mogelijke terughoudendheid te betrachten. En ik veroordeel alle gewelddaden in of nabij de kerncentrale van Zaporizhzya of tegen het personeel ervan."
Verenigde Naties
"Het Oekraïense personeel dat de centrale onder Russische bezetting exploiteert, moet haar belangrijke taken kunnen uitvoeren zonder bedreigingen of druk die niet alleen de eigen veiligheid maar ook die van de centrale zelf in gevaar brengt. In deze uiterst onstabiele en gevaarlijke situatie is het belangrijker dan ooit dat de zeven onontbeerlijke veiligheidspijlers die ik aan het begin van de oorlog heb geschetst en die ik afgelopen maandag bij de Verenigde Naties in New York heb herhaald, ten volle in acht worden genomen om de nucleaire veiligheid en beveiliging te handhaven. Onheilspellend genoeg zijn in de kerncentrale van Zaporizhzya de afgelopen maanden echter bijna alle pijlers in gevaar gebracht, en ook de afgelopen 24 uur zijn weer verschillende pijlers geschonden. Dit moet stoppen en wel direct. Om te helpen voorkomen dat de situatie nog meer uit de hand loopt, is de aanwezigheid van de IAEA van het allergrootste belang om technische steun voor nucleaire veiligheid en beveiliging te verlenen. Sinds het begin van deze tragische oorlog heeft de IAEA - en ik persoonlijk - zich ingezet om Oekraïne te helpen al zijn nucleaire faciliteiten veilig en beveiligd te houden. En sinds vier maanden sta ik klaar om een missie van IAEA-deskundigen op het gebied van veiligheid, beveiliging en veiligheidscontroles naar de grootste kerncentrale van het land, Zaporizhzya, te leiden."
Cruciale IAEA-missie
"Deze missie kan een cruciale rol spelen bij het helpen stabiliseren van de nucleaire veiligheids- en beveiligingssituatie aldaar, zoals wij de afgelopen maanden hebben gedaan in de kerncentrale van Tsjernobyl en elders in Oekraïne, waar wij zeer noodzakelijke nucleaire veiligheids- en beveiligingsapparatuur hebben geleverd. Tegelijkertijd zullen de veiligheidscontrole-inspecteurs van de IAEA essentiële verificatieactiviteiten in de centrale uitvoeren. Wij zouden ook onpartijdige en onafhankelijke informatie verstrekken over de status van de installatie in Zaporizhzya. Dat deze essentiële missie nog niet heeft plaatsgevonden, ligt niet aan de IAEA. Ondanks onze vastberaden inspanningen is het tot dusver niet gelukt. Ik zal niet opgeven. Ik zal blijven aandringen - en nog eens aandringen - om deze IAEA-missie te laten plaatsvinden. Maar daarvoor is de medewerking, het begrip en de facilitering van zowel Oekraïne als Rusland nodig. Ook de Verenigde Naties moeten achter ons staan, en ik ben zeer dankbaar voor de standvastige steun van VN-secretaris-generaal António Guterres. We kunnen het ons niet veroorloven nog meer tijd te verliezen. Om de mensen in Oekraïne en elders te beschermen tegen een mogelijk nucleair ongeval, moeten we onze meningsverschillen opzij zetten en nu handelen. De IAEA is er klaar voor."